15. iş tapmaq istəyənlər üçün bir neçə cızma-qara edim. ümumi bir neçə məlumat da verəcəm bürokratiya və sistem haqda. sonda tələbələrlə bağlı da bir neçə şeyə toxunacam.
Birinci məsələ, sistem və bürokratiyadan sonra iş məlumatların bölüşəcəm.
Əvvəlcə, remote iş tapmaq qeyri-mümkün kimidir. yəni mən bakıdan iş tapım, sonra danimarkaya relocate edim məntiqi çox-çox-çox çətindir. əgər it sahəsində işləmirsinzsə, ümumən unudun. dan dili istəyirlər çünki. amma danimarkada ola-ola peşənizdən asılı olaraq iş tapmaq asandır. Gəlir olduqca yüksəkdir. hərtərəfli xeyir almaq olur işləyərək.

viza işlərinə aşağıda toxunmuşam, indi fərz edək ki, ölkəyə daxil olmusunuz, işiniz var.
birinci məsələ, cpr number almalısınız. cpr number sizin üçün hər şeydir. qısaca, o sizin həm tin numberdır (VÖEN), həm sağlıq sistemindən pulsuz yararlanmaq üçün vasitədir. Yəni bir növ sizin danimarkada olan qeydiyyat nömrənizdir.
CPR number olmadan heç bir bürokratik iş görə bilmirsiniz.
ev tapmalısınız. ev kirayələri mərkəzdənkənar yerlərdə 10 min krondan (2500 manatdan, 1 manat ~4 krondu) başlayır. yox, mən shared roomlarda qala bilərəm, deyirsinizsə, 5 minə tapmaq olur mərkəzdən kənarda. ev üçün cpr lazımdır, amma.
digər məsələ isə, burada evə daxil olmadan öncə depozit verməlisiniz. 3 ayın pulunu birdən. evi tərk edəndə əgər evə zərər dəyibsə, ev sahibi həmin puldan xərc olaraq çıxır, geri qalan pulu verir sizə. əgər zərər yoxdursa, pulunuzu geri ala bilərsiniz.

mitid - cpr number alan kimi bunu mütləq açın. sənəd işləriniz bunsuz çox yavaşdır. yəni 10 saniyə çəkən işiniz 2 həftə uzana bilər.
nfc reader olan bir telefon alın. android telefonların çoxusunda passportu read edəndə problem çıxır həmişə. bir iphone alın atın cibinizə (iphone x), əks-halda gərək mitid üçün sayta yazasınız, və sizə hesab açacaqlar. tamam vaxt itkisidir. ümumən danimarkada sistem elədir ki, hər şeyi online həll edə bilirsiniz, əgər mitid və cpr number mövcuddursa, bürokratik işlər qəşəng sürətlidir.

skat.dk bu vebsayt sizin verginizə baxa biləcəyiniz və tax card sifariş edə biləcəyiniz saytdır.
tax card mütləq sifariş edin, 55 % vergi vermək istəmirsinizsə. lazımdır:
cpr number, mitid, job contract.
çox əla saytdır. əgər uzaqda qalırsınızsa, şirkətiniz sizə bəzi şeylərdə support verməlidir: məsələn yol pulu ilə bağlı. işin çox gözəl yanın deyim. skat.dk bunu investigate-in edir.

visa ilə bağlı, iş vizası haqda bir neçə şey qeyd edim.
https://nyidanmark.dk/en-GB/You-want-to-apply/Work

iş tipləri bir neçə yerə bölünür saytdan da görəcəyiniz kimi.
mən üçü haqda danışacam.
Fast track scheme
Pay Limit schemes
Positive Lists

fast track scheme - əgər 465 (~116k azn) dkk illik maaş təklifi olan iş təklifi (before taxes) almısınızsa, şirkətiniz də SIRI* (deyəcəm nədir) tərəfindən tanınırsa, 10 günə danimarkaya girə bilərsiniz. amma bu inanılmaz çətindir. ümumən niyəsin deyim.
çünki danimarkada sistem elədir ki, işverənləri bir növ məcbur edir ki, danimarkalıları işə götürsün. yəni ölkəndən niyə götürmürsən ki? məntiqidir. Üstə gəl, educational backgroundunuz (sahə üzrə) yoxdursa, çətin məsələdir. əlavə olaraq, xarici də (xarici dediyin non-eu isveçrə xarici olanlar) götürəndə bir ton şey yıxırlar şirkətlərin üstünə. ancaq məsələn sahəniz üzrə ekspertsinizsə, iş tapa bilərsiniz. Sadəcə şirkətiniz SIRI* tərəfindən tanınmalıdır. bütün tanınan list:
https://nyidanmark.dk/uk-UA/Words and Concepts Front Page/SIRI/List certified companies
- SIRI - sizin passport işinizi həll edən qurumdur. qısaca, səfirlik. yavaş deyillər, sürətli işləyirlər.

The Pay Limit Schemes
iki tip pay limit scheme var:
1. The Pay Limit Scheme
2. The Supplementary Pay Limit Scheme

əvvəlcə ən gözəl yanın deyim: educational backgrounda ehtiyac yoxdur

The Pay Limit Scheme illik 465 min qazanc əldə etsəniz, kifayətdir. ən çox seçilən üsul da budur. şirkətlər üçün də işçilər üçün də ən sərfəlisi budur.
side note: 465 min qazana biləcəyiniz iş tapmaq itin zülümüdür. yəni zarafat deyil, şirkətiniz aylıq 10 min manat ödəyir sizin üçün. amma tapmısınızsa, şenlənin.

The Supplementary Pay Limit Scheme - illik qazancınız 375 mindirsə
bunun bir neçə əskik yanları var, birincisi:
gərək sizin işiniz jobnet, eures veb saytında ən azı 2 həftə öncədən paylaşılmalıdır.
siri spot check edir paylaşılıbmı deyə.

the positive lists:
bunun haqda elə də bilgim, yoxdur. amma deyək ki, işiniz elə işdir ki, educational backgroundan daha çox təcrübə daha çox önəm kəsb edir. örnək: coach olmaq. aşpazlıq, yaxud. it support. iş tapmaq çətindir bu sahələrdə. yəni bunlara daha çox şirkətlər ekspert gətirmək üçün müraciət edirlər. məsələn, adam şahmatçıdır. buna müraciət edir. demək olar ki, heç nə lazım deyil, əsaslandırmalısınız.

qayıdaq bakıya. deyək ki, bakıdan işi tapdınız. nə etməlisiniz?
əfsus ki, danimarka səfirliyi, azərbaycanda yoxdur, amma işləri norveç səfirliyi ilə həll edə bilərsiniz deyirdim ki, norveç səfirliyi də azərbaycanda yoxdur, türkiyədədir.
deməli, sənəd işiniz çox uzun çəkəcək, keçmiş olsun.
sizin şirkətiniz lazımi sənədləri yollamalıdır norveç səfirliyinə (turkiye), siz isə sənədlərinizi yollamalısınız norveç səfirliyinə vfs üzərindən (xətaidə dəmirçi plazada fəaliyyət göstərirlər girişdən sağdakı liftlə 2-ci mərtəbədə. onlayn növbə götürməlisiniz) sənədləriniz aparıb verirsiniz onlara. hansı sənədlər lazımdır?
job contract
passport bütün səhifələr daxil (üz qapağı da)
oder id yaradılmalıdı (şirkətiniz yaradır bunu).
və digər bir neçə sənəd işinizdən visa tipinizdən asılı olaraq.


bir neçə şey qeyd edim.

üstünüzdə nəğd daşımayın, sonuncu dəfə bura təzə gələndə nəğd pul istifadə eləmişəm. istisnasız hər yerdə kart keçir. street food satılan yerdə belə.

ev qiymətləri yersiz bahadır. copenhagendən iş tapmısınızsa, orada qalmayın. ictimai nəqliyyat çox əla vəziyyətdədir. yəni sırf bir balaca qəsəbə üçün belə 3-4 avtobus olur. qısa məsafə işləyirlər deyə, qəti şəkildə tıxac görmürsünüz.
dot tickets deyilən bir app mövcuddur onu mütləq yükləyin. kartla ödəniş çox bahadır. aylıq abunə olursunuz, istədiyiniz qədər istifadə edə bilərsiniz ictimai nəqliyyatdan.

bank üçün lunar bank istifadə edə bilərsiniz. 2 dəqiqəyə bank hesabı aça bilirsiniz. cpr və mitid əldə etdikdən sonra. çox rahatdır.

rejseplanen - nəqliyyatdan məlumat almaq üçün. bir yerdən digər yerə getmək istəyirsinizsə, gedəcəyiniz adressi daxil edirsiniz, sizə göstərir. google, apple map istifadə edə bilərsiniz, amma mənə bu daha rahat gəlir.

togoodtogo - expire olmağa 1 gün qalan yeməkləri çox çox ucuza satırlar. minimum 2 saat öncədən sıra götürürsünüz gedib yeməyiniz götürüb, gəlirsiniz.

mobile pay - bank mitid alandan sonra bunu da yükləyin. ödəniş üçün bunu istifadə edirlər əsasən.


hə tələbə olaraq bura gəlmisinizsə, burada universitet oxuyub bitirmisinizsə, sizə avtomatik olarak job seeker visası verirlər (avtomatik dediyim də müraciət edə bilirsiniz yəni, amma ən azı 3 ay əvvəl edin). 3 il boyunca işə müraciət edə bilərsiniz. yəni burada uni bitirəndə, danimarka istəyir ki, burada da qalasınız.

tələbə kimi bura gəlməyi şəxsən mən tövsiyə etmirəm. çünki dəhşət bahadır. amma bir təhər frilans iş tapmağa əl verirsə bacarığınız, idarə etmək olar. master tələbəsi kimi gəlmisinizsə, scholarship frilans iş (ya da part time hər hansı iş) rahat qurtarar sizi aylıq.